De collectie breischeien.
In de collectie van de Heemkundevereniging hebben we bijna 100 breischeien. Ze zijn verzameld door Frans van Dooren, die als reizende textielhandelaar door Limburg en Oost-Brabant trok. Sommige zijn heel eenvoudige stukjes hout en anderen zijn ware meesterwerkjes van houtsnijkunst. Ze worden permanent tentoongesteld in het Streekmuseum en daardoor krijgen we regelmatig vragen over het gebruik ervan.
De naam breischei of breischede doet ons allereerst denken aan een koker of etui om breinaalden in op te bergen. Een brillenschei is immers een etui om een bril op te bergen en een zwaardschede dient om een zwaard op te bergen. Soms wordt ook wel de naam breihoutje gebruikt.
De Deurnese dokter Wiegersma heeft er in 1925 een boekje over geschreven. Hij had een verzameling van 500 stuks. Dat boekje gaat vooral over de breischei als een stukje volkskunst. Het staat hier in het documentatiecentrum onder nummer 1949. Ons lid Trees Dorssers schreef een artikel over de breischei in ons tijdschrift "De Moennik" (nummer 29, februari 2007). Beiden spreken over een hulpmiddel dat gebruikt wordt om één naald te ondersteunen bij het breien en kleding en lichaam te beschermen tegen de scherpe punt aan de achterkant.
Hoe gaat dat dan?
Een avond surfen op het Internet met als zoekwoord het Engelse woord ‘knitting-sheath’ leverde een schat aan informatie op. Breischeien werden niet alleen in De Peel maar ook in de veengebieden van Schotland en Wales gebruikt. Breischeien zijn er niet alleen van hout maar ook van ivoor en zilver. Er zijn verschillende vormen die elk voor verschillende soorten breiwerk gebruikt worden. Rechte breischeien die in de broekband gestoken worden, worden ook wel Vlaamse of Hollandse types genoemd. Breischeien werden vaak ook mooi versierd om ze bij verloving of huwelijk cadeau te doen. Maar de beste informatie over het gebruik komt van een wetenschapper, die breien als hobby heeft en die zijn hele zoektocht naar gebruik van wol en breischeien en andere technieken op het web heeft gezet.
Door leden van de Heemkundevereniging is er met behulp van een schaapherder een filmpje over gemaakt. U kunt dit hier bekijken: Klik voor YouTube film.
Dit is een selectie uit de collectie van Frans van Dooren
Breischei